Trong những năm trở lại đây, đặc biệt là năm 2014, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng về số người sử dụng Internet trên nền tảng di động tương đối mạnh mẽ. Mặt khác, mức độ tăng trưởng này sẽ còn khả quan hơn trong năm 2015. Điều này đã tạo ra một “mảnh đất màu mỡ” cho việc phát triển thương mại điện tử trên nền tảng di động ở nước ta.
Ngày 18/3/2015, tại Hà Nội, Cục Thương mại Điện tử (TMĐT) và Công nghệ Thông tin (CNTT) thuộc Bộ Công thương phối hợp với Hiệp hội TMĐT Việt Nam đã tổ chức Hội thảo Phát triển TMĐT trên nền tảng di động. Hội thảo thu hút đông đảo sự tham gia của đại diện các bộ, ban, ngành liên quan như: Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, các doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử.
Báo cáo của Cục TMĐT và CNTT cho thấy, số lượng người dùng điện thoại di động tăng nhanh trong những năm qua, đạt trung bình 1,45 thuê bao trên một đầu người. Số truy cập Internet qua di động cũng chiếm hơn 30%. Doanh thu từ ứng dụng TMĐT trên nền tảng di động theo đó đạt khoảng 300 triệu USD trong năm 2014. Đặc biệt, bằng đặc tính định vị của điện thoại di động, các loại hình dịch vụ như taxi, vận chuyển hàng hóa, hướng dẫn du lịch, đặt vé tàu xe, vé máy bay nhờ đó cũng phát triển mạnh mẽ.
Các chuyên gia có mặt tại hội thảo nhận định, TMĐT trên nền tảng di động sẽ tạo ra được nhiều cơ hội góp phần chắp cánh cho lĩnh vực TMĐT tại Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh TMĐT trên nền tảng di động phát triển mạnh, điều này cũng đặt ra một vấn đề lớn là các cơ quan quản lý phải đối mặt với nhiều bài toán mới. Do vậy, những người làm chính sách, trong đó có Bộ Công Thương cần thay đổi nhận thức, năng động hơn với những mô hình mới quản lý nhằm tạo ra nền tảng bền vững cho phát triển TMĐT nói chung và phát triển TMĐT trên nền tảng di động nói riêng.
Phát biểu tại hội thảo, Cục trưởng Cục TMĐT và CNTT Trần Hữu Ninh cho rằng: “Việc phát triển và ứng dụng các giải pháp TMĐT trên nền tảng công nghệ di động để hỗ trợ hoạt động kinh doanh đang trở thành một xu thế mới của TMĐT Việt Nam và thế giới. Ứng dụng công nghệ di động trong giao dịch trực tuyến rất thuận tiện, linh hoạt, có thể kết nối mọi nơi, mọi lúc. Vì vậy cần tạo điều kiên nhiều hơn để các DN tiếp cận với hình thức thương mại mới mà nhiều triển vọng này”.
Yêu cầu mới trước thời đại mới
Hiện nay, Việt Nam đã có nhiều chính sách mang tính định hướng của Nhà nước, cũng như có biện pháp tích cực nhằm tạo điều kiện cho DN tiếp cận và phát triển TMĐT. Đồng thời đã có những chính sách phát triển cơ sở hạ tầng cho TMĐT; tạo điều kiện thuận lợi nhằm ứng dụng công nghệ di động để phục vụ cho TMĐT. Về vấn đề quản lý, Tổng cục Thuế cũng đang xây dựng hệ thống kiểm tra, rà soát đối với các DN TMĐT. Theo khảo sát mới đây của Tổng cục Thuế, hầu hết các DN TMĐT có tốc độ tăng trưởng rất nhanh, một số DN mới chỉ thành lập được vài năm nhưng doanh thu đã lên tới cả nghìn tỷ đồng. Vì vậy, Tổng cục Thuế đang xây dựng hồ sơ để tiến hành phân tích rủi ro và lựa chọn các doanh nghiệp có doanh thu lớn, rủi ro cao, đưa vào kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm.
Tuy nhiên, TMĐT nói chung và TMĐT trên nền tảng di động nói riêng cũng đang đặt ra nhiều vấn đề cần lưu ý. Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh khẳng định: “Trong giai đoạn hiện nay, cần phải làm tốt việc cung cấp thông tin, dữ liệu phù hợp và kịp thời cho các cơ quan quản lý Nhà nước với những thay đổi rất nhanh chóng về mặt công nghệ và nhận thức, quan điểm cả về mô hình quản lý và tổ chức về dịch vụ liên quan đến hoạt động TMĐT. Chính vì vậy, phát triển TMĐT rất cần những giải pháp lớn như các giải pháp liên quan đến chính sách, khuôn khổ pháp lý nhằm tạo điều kiện cho người tiêu dùng có những tương tác trên nền tảng TMĐT và trên di động. Bên cạnh đó, cần lưu tâm nhiều hơn đến những nhóm giải pháp liên quan đến ứng dụng CNTT đặc biệt là trong quá trình hội nhập phát triển kinh tế. Nên đưa ra được nhiều sáng tạo về những giải pháp liên quan đến công tác quản lý. Đây là những yếu tố then chốt đảm bảo hoạt động về phát triển TMĐT và đảm bảo lợi ích của thị trường và xã hội”.
Trong bài trình bày về những thách thức khi triển khai các hoạt động TMĐT trên nền tảng di động tại hội thảo, ông Nguyễn Phượng Hoàng, Phó Tổng giám đốc cho rằng, các vấn đề vận hành và marketing trên mobile rất đòi hỏi sự sáng tạo cao, chính vì vậy, thách thức để phát triển thương mại điện tử hiện nay đang đối mặt với việc thiếu nguồn nhân lực kinh nghiệm, trình độ để đáp ứng. Điều này dẫn đến nội tại trong lĩnh vực này đang xảy ra việc cạnh tranh nhân sự gay gắt. Hơn nữa, còn nhiều mảng ứng dụng khác còn bị bỏ ngỏ mà các DN chưa thể vươn đến đó là về y tế, giáo dục, các chương trình dành cho trẻ em…
Chu Nhâm
Số 170 (4/2015) -Tạp chí tự động hóa ngày nay