Phát hiện vi nhựa trong não người

Trong vài năm qua, giới nghiên cứu tìm thấy vi nhựa ở gần như mọi bộ phận cơ thể, cũng như trong mạch máu và xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, vi nhựa có thể tiếp cận não người hay không là mối quan tâm lớn đối với những nhà khoa học. Nghiên cứu mới nhất xem xét một phần bộ não gọi là hành khứu chuyên xử lý thông tin về mùi. Con người có hai hành khứu nằm ở phía trên mỗi khoang mũi. Nối giữa hành khứu và khoang mũi là dây thần kinh khứu giác, theo NBC.

Một số nhà nghiên cứu lo ngại đường khứu giác có thể là điểm vào để vi nhựa đến não, vượt khỏi hành khứu. "Nghiên cứu trước đây ở người và động vật cho thấy ô nhiễm không khí tiến đến bộ não và các hạt ô nhiễm được tìm thấy ở hành khứu. Đó là lý do chúng tôi nghĩ hành khứu có thể là một trong những điểm đầu tiên để vi nhựa đến não", trưởng nhóm nghiên cứu là tiến sĩ Thais Mauad, phó giáo sư bệnh lý học ở Trường y São Paulo tại Brazil, cho biết.

Mauad và cộng sự lấy mẫu mô hành khứu từ 15 tử thi của người chết trong độ tuổi 33 - 100. Mẫu vật từ 8 tử thi chứa vi nhựa, những mẩu nhựa cực nhỏ kích cỡ từ 5,5 đến 26,4 micromet. Tổng cộng, nhóm nghiên cứu tìm thấy 16 sợi và hạt nhựa trong mẫu mô. Loại nhỏ nhất mỏng hơn đường kính hồng cầu của con người (khoảng 8 micromet). Loại nhựa phổ biến nhất mà họ tìm thấy là polypropylene, tiếp theo là polyamide, nylon và polyethylene vinyl acetate. "Propylene có ở khắp mọi nơi, trong đồ gia dụng, thảm, quần áo", Mauad nói. "Nơi chúng ta tiếp túc nhiều nhất với hạt nhựa là trong nhà, bởi nhà của chúng ta chứa đầy nhựa".

Matthew Campen, chuyên gia về chất độc ở Đại học New Mexico, cho rằng sự tồn tại của vi nhựa trong hành khứu rất đáng chú ý nhưng không quá bất ngờ. "Mũi là điểm bảo vệ quan trọng để ngăn các hạt và bụi tiến vào phổi. Vì vậy, phát hiện nhựa trong hệ thống khứu giác hoàn toàn nằm trong dự kiến, đặc biệt khi chúng có mặt ở mọi nơi khác trong cơ thể", Campen nhận xét.

Theo Campen, mẫu vật nhiều khả năng cũng chứa nhựa nano, có kích cỡ 1 - 1.000 nanomet (1 cm bằng 10.000.000 nm). Một sợi ADN người dày khoảng 2,5 nm. Việc vi nhựa xuất hiện trong hành khứu không nhất thiết có nghĩa nó có ở mọi nơi khác trong bộ não như các vùng liên quan tới nhận thức. Nhóm nghiên cứu vẫn chưa rõ liệu hạt vi nhựa có thể tiến tới những vùng đó thông qua hành khứu hay không.

Hệ thống khứu giác là đường truyền giữa mũi và bộ não. Hệ thống phát hiện mùi bằng cách xử lý phân tử mùi li ti phát ra từ nhiều vật thể khác nhau như bánh mỳ nướng hay bó hoa. Phân tử mùi kích thích dây thần kinh khứu giác và tín hiệu được xử lý trong bộ não. Các hạt khác có thể di chuyển theo lộ trình tương tự. Dù hiếm gặp, trùng amip như Naegleria fowleri lớn hơn vi nhựa phát hiện trong nghiên cứu, có thể tiến vào não thông qua dây thần kinh khứu giác. "Chúng tôi cho rằng nếu vi khuẩn có thể đi qua con đường này, vi nhựa cũng có thể", Mauad nói.

Theo Campen, nhựa nano nhiều khả năng tiến vào não qua mạch máu hơn. Mạch máu thu thập vi nhựa từ phổi hoặc đường tiêu hóa thay vì hành khứu. Tuy nhiên, các hạt cực khó tiến vào não qua máu, ngay cả hạt trong dược phẩm. Đó là vì bộ não được bao bọc bởi lớp màng bán thấm gọi là hàng rào máu não.

Nghiên cứu về vi nhựa trong cơ thể vẫn còn mới. Phần lớn những gì giới khoa học biết như quá trình 4.000 hóa chất được sử dụng để tạo ra nhựa và phân hủy bị hạn chế trong nghiên cứu trên động vật. Một nghiên cứu gần đây cho thấy tiếp xúc với vi nhựa qua nước uống trong 3 tuần gây ra thay đổi nhận thức trong não chuột.

An Khang (Theo NBC)